1. Аз ұйықтау – артық салмақ
Егер сіздің түнгі ұйқыңыз күніне 7 сағаттан аз болса денсаулығыңызға кері әсер көп болмақ. Мәселен, сіз аз ұйықтаған сайын, өзіңізге толып кету қаупін тудырасыз. Мұны медицина институты жүргізген зерттеу нәтижелері дәлелдейді. Ұйқының тапшылығы тәбетке жауап беретін гормондарға әсер етеді. Тәбетті тежеуге жауапты лептин төмендейді, ал тәбетті ынталандыратын грелин гормоны, керісінше, жоғарылайды. Ұйқының болмауы күйзеліс гормоны деп аталатын кортизол секрециясының жоғарылауына әкелуі мүмкін. Бұл сонымен қатар аштық сезімін арттырады. Ұйқының болмауына байланысты өсу гормонының концентрациясы төмендейді. Қалыпты режимде ол майларды ыдыратады және оларды энергияға айналдырады. Алайда, егер оның деңгейі төмендесе, дене артық салмақ жинай бастайды.
2. Дұрыс ұйықтамау – дұрыс тамақтанбау
Адам өте аш болған кезде, ол жейтін тамақтың қаншалықты пайдалы екендігі туралы ойланбайды. Американдық ұйқы медицинасы академиясының «Journal of Clinical Sleep Medicine» журналында жарияланған тағы бір зерттеу: апноэ синдромымен немесе ұйқы кезінде тыныс алудың бұзылуына әкелетін кез-келген басқа аурумен ауыратын адамдар холестеринді, ақуызды, қанықпаған майларды көп қамтыған тағамдарды жейді. Бұл әсіресе әйелдерге қатысты болып келеді.3. Ұйқының болмауы диабетпен ауыратындар үшін өте қауіпті
Диабетпен ауыратын немесе глюкозаға төзбейтін науқастарда ұйқының болмауымен аурудың өршу қаупі артуы мүмкін. Зерттеулер көрсеткендей, егер адам күніне 5 немесе одан да аз сағат ұйықтаса, онда диабет талмасының пайда болу қаупі 2,5 есе артады (егер ұйқы 6 сағат немесе одан аз уақытқа созылса, қауіп 1,7 есе артады).
4. Ұйқы тапшылығында жүрек қауіпте болады
Егер әйел күніне 5 немесе одан аз сағат ұйықтаса, жүрек талмасы қаупі 45% артады.
5. Ұйқының тапшылығы қан қысымының жоғарылауына әкеледі
Сонымен, апноэ синдромын мамандар көбінесе адамды күні бойы мазалайтын жоғары қан қысымымен байланыстырады. Медицина институтының зерттеуі ұйқының бұзылуы неғұрлым ауыр болса, қысым соғұрлым жоғары болатынын көрсетеді.
6. Ұйқының тапшылығы автомобиль апаттарының статистикасына әсер етеді
Американдық AAA автомобиль қауымдастығының зерттеулеріне сәйкес, әрбір оныншы апат ұйықтап кеткен жүргізушілердің кінәсінен болады екен.
7. Ұйқының тапшылығынан ішкі тепе-теңдік бұзылады
Ұйқы кезінде ми қыртысы ішкі органдардан келетін ақпаратты өңдейді, қалпына келтіру процестері де басталады. Егер ұйқы бұзылса, онда ішкі ағзалардың жұмысы бұзылып, иммунитет күрт төмендейді. Сондықтан, егер адам созылмалы түрде ұйықтамаса, тұмаумен немесе кез-келген вирустық аурумен ауыру қаупі бірнеше есе артады.
8. Депрессия
Бұл ересек адамдардың, сондай-ақ жастар өкілдері қатысты: олар депрессиямен және өзін-өзі бағалаудың төмен деңгейімен бетпе-бет келуі мүмкін. Ұйқының болмауы әсіресе әйелдер денсаулығы үшін қауіпті. Сонымен қатар, әйелдердің толық ұйқысы — отбасылық бақыттың кепілі. Егер әйел үнемі жеткілікті көлемде ұйықтамаса, онда жанжалдар, ұрыстар мен даулардан аулақ болу екіталай. Бірақ ұйқысы қанған әйел бақыт пен қанағат сезімін таратады, жайлылық пен қолайлылық атмосферасын жасайды.
9. Балалардағы ұйқының тапшылығы олардың мінез-құлқының өзгеруіне әсер етеді
Зерттеулер көрсеткендей, ұйқысыздықтан, семіздіктен туындаған тыныс алудың бұзылуынан зардап шегетін балалар назар жетіспеушілігі мен гиперактивтіліктің бұзылуына бейім. Ересектерге қарағанда балаларға ұйқының көбірек қажет екенін айта кету керек. Сонымен, нормадан аз ұйықтайтын төрт жасар балалар (11-12 сағаттан аз) гиперактивтілік, зейіннің бұзылуы, агрессия және ашу сияқты мінез-құлықтың әртүрлі ауытқуларынан зардап шегеді.
10. Ұйқының ең үлкен қаупі
М.В. Ломоносов атындағы ММУ ұйқы медицинасы орталығының жетекшісі және Еуропалық ұйқы зерттеушілері қоғамының (ESRS) сарапшысы Александр Калинкин кез-келген ағза жеті күн бойы ұйқысыздықтан өледі: «Егер біз адамды судан айырсақ, ол 18 күн, 72 күн тамақсыз, бір апта ғана ұйқысыз өмір сүреді» дейді. Бұл саладағы зерттеулер бірқатар елдерде жүргізілді. «Егер сіз күніне 5 сағат ұйықтасаңыз (немесе одан да аз), сіз өлімге жақындағаныңызды біліңіз: қауіп 15% артады». Мұндай қорытындыға ғалымдар «Sleep and the Archives of General Psychiatry» журналының беттерінде жарияланған зерттеуінде көрсетілген.
Әр кеш сайын жер бетіндегі әрбір үшінші адам ұйқы проблемаларын бастан кешіреді. Халықтың шамамен 5-10% -ы ұйқысыздықтан зардап шегеді. Алайда дәрігерлер денсаулықты сақтау үшін ең аз дегенде сегіз сағаттық ұйқы керек екенін айтып дабыл қағуда.
